*mayses fun hintern oyvn 7: di garderob

  1

in a himlisher garderob hobn gevart *neshomes ontsuton naye *gufim.
der *malekh *Bagdiel vos iz gezetst oyf bakleydn nakete *neshomes hot
zikh haynt in der fri gehat farshpetikt.
in *emesn hot er nisht gegebn keyn *gufim, nor oysgeteylt kvitlekh
far *gufim.
in himl, vi oyf der erd, khapt men fun der *koholisher shisl.
tsu bazorgn leydik-geyerishe *malokhim, trakhtn oys di *sorim alerley tuungen vos brengen nisht keyn nuts ober ven a *malekh hot zikh tsugevoynt arumtsushlendern zikh pust-un-past, fargest er shpeter zayn *shlikhes.
der zeyger oyfn *oylem hadimyen hot shoyn gevizn tsen: di zingendike *malokhim hobn shoyn gehat opgezungen *shire un getrunken *yayen hameshumer; oyf der erd hot men shoyn in di *misnagdishe shuln gehat opgezogt *kdushe un *Borkhu; in *gan-eydn hobn di *tsadikim gegesn di tsveyte portsye *livyosn; in *gehenem oyf di shtekhbetlekh hot men ibergedreyt di *reshoim oyf der linker zayt, - ober do, in der garderob, hot men ersht gehat geefnt di tirn.
teyl *neshomes hobn gehoyert oyf benk, andere zenen geshtanen in a rey baym fentsterl vu m'teylt oys di numern.
mit a mol hot zikh bavizn *Bagdiel, a diker *malekh vos di fligl zayne hobn koym tsugedekt di shenklen un dem nopl.
er iz arayn on a *tsafre tabe un a ruf geton:

- shtupt aykh nisht, *poyshim.
yeder vet krign zayn *guf.
der tog iz nokh groys.
ikh'l oysrufn, yedn loyt zayn *simen.
ikh'l arayn oyf a vayl in *yikhed-shtibl.
zol zayn shtil.

- kumt tsen a zeyger un krikht ersht avek in *yikhed-shtibl - hot a murml geton an umgeduldike *neshome. - loytn himlishn *Shulkhen-Orekh darf er onheybn zayn tuung mitn kreyen fun hon.
- ha? keyn *shum pretenzyes! - hot *Bagdiel opgeentfert. - oyb s'gefelt dir nisht mayn firekhts, loyf un *farmaser mikh tsum *sar *Malbushiel.
vi lang ir zent do, kont ir zikh baklogn un monen *yoysher.
- neyn, *malekh *Bagdiel, mir hobn nisht keyn *shum *taynes - hobn a por untertenike *neshomes gerufn.
- ikh'l bald zayn tsurik.
kh'hob fargesn tsu zogn *parshes *zekhoyr.

*Bagdiel iz avek hinter a farmakhter tir.
a *neshome hot a zog geton:
- er hot nisht in zin *parshes *zekhoyr, nor dem *khoymer okher.
a mol azoyne flyaskedriges zenen gevorn *nefilim.
m'hot zey aropgeshlaydert oyf der erd un zey hobn zikh bahoftn mit di tekhter fun *Odem.
andere zenen gevorn mares, lilin, lapitutn,
haynt tuen zey vos s'gefelt zey.
hobn gemakht *yad-akhes.
got aleyn hot far zey *moyre.
- vi kon der bashefer *moyre hobn far zayn eygener bashafung?

a *neshome fun a *khoyker hot zikh iber gevekt fun driml.
- di *kashe hot shoyn a bord.
er iz alts, ober nisht keyn *kol-yokhl.
er kon *khorev makhn a por *oylomes ven er falt arayn in grimtsorn, ober nisht opvishn di gantse *pamalye shel mayle.
oyb er volt vorhaftik geven a *kol-yokhl, volt er gekont zikh aleyn farlendn un di *bire volt farblibn on a *manhig.
kh'hob zikh gepreglt a yor in *gehenem far mayne *sfeykes, ober kh'bin derfun nisht gevorn kliger.
kh'halt nokh alts mit *Ariston, az di velt iz a *kadmen.
der *yesh meayen leygt zikh mir nisht oyfn *seykhl.

- ikh bin nisht keyn gelernte, a proste moyd - hot zikh arayngemisht a tsveyte *neshome. - ober ikh zog, az alts firt zikh do vi a shif on a ruder.
m'hot mikh mit eyn un draysik yor tsurik tsugenumen fun *kise hakoved, vu kh'hob geholfn putsn dem linkn fus, un m'hot mir gegebn a figur fun a *yefas toyer.
far vosere zind m'hot mikh aropgeshikt oyf der erd veys ikh nisht biz haynt.
m'zogt az manslayt zenen di groyse velers, nor mir hot men arayngegebn *kheyshek far tsen *zkhorim.
der tate iz geven a dorf-loyfer.
di mame hot gebakn pletslekh far *yeshive-bokherim.
zey zenen miklompersht gekumen koyfn pletslekh mit mon un kiml, ober gemeynt hobn zey nisht di *hagode nor di kneydlekh.
zey hobn mikh gegesn un geshpign.
di mame hot mikh gevornt far mansbilshe blikn un narerayen.
ober der hober hot mikh geshtokhn.
kh'hob eyn mol baygevoynt vi a bok un a tsig hobn geribn di herner un fun demolt on - - -

- makh es *bekitser: bist gevorn a *nafke.
- nisht mit a mol.
- vi lang hot men dikh gebrotn in *Avadn
- di gantse tsvelf *khadoshim.
- host nokh gut opgeshnitn.
andere fun dayn sort varft men in *kaf-hakale.
az zey derlebn tsu zen a toyer fun *gehenem, bentshn zey *goyml.
vos hot men dir geton?
- di geveyntlekhe shtrofn: gehongen oyf di bristn, gekoylert fun shney in fayer un fun fayer in shney.
*akhuts, farshteyt zikh, *shabes un *yom-tev.
- dayn glik iz - hot zikh ongerufn an andere *neshome - vos m'hot dikh nit lang gehaltn oyfn *oylem-hatakhtn.
ikh hob zikh gevalgert in dem *Emek-habokhe nayn un akhtsik yor, dray *khadoshim, finf tog, tsvey *sho un akht minut.
- vos bist du geven? oykh a tlik?
- a mansbil.
- dos vos ikh vil vern.
oyb m'muz shoyn onton a *malbesh fun blut-un-fleysh, zol es zayn fun a mansbil.
- vos iz di *metsie fun zayn a mansbil?
- m'iz nisht keyn *nekeyve.
- nu, bin ikh gevorn a skner.
a blate moyd hot *lekhol-hapokhes a kapele shvoyltog, oyb nisht shpeter, iz frier.
mayn zekl beyner hot nor bagert tsu zamlen gelt.
kh'hob *khasene gehat, nor nisht gegebn dem vayb oyf dem oyskumenish.
kh'hob ir tsugeteylt dem bisn, ober derbay hob ikh ir forgehaltn az zi brengt mikh oys oyfn-kvint-un-oyfn-loyt.
kh'darf dir nisht zogn: *nekeyves zenen oysbrengerins.
zey hobn *afile gern *kalye tsu makhn.
mayne *olee hashnobl hot gehat a *teve optsukokhn dray mol azoy fil gekekhts vifl mir'n gekont oyfesn.
hot *geyarshnt fun der mamen groyse tep.
kh'hob zikh gebetn bay ir: tsu vos oysgisn?
s'iz shtendik geshtanen in shpayzalmer a fan fun ibergeshtanene kluskes.
zi't oysgelozt shmalts un s'iz gevorn fareyletst.
zi't gekoyft mel un s'iz gevorn fardumpn.
der *yeytser-tov hot zikh gebetn bay mir: loz ir di eytlkayt voyl bakumen;
oyb dos gefelt ir, loynt nisht tsu farfirn keyn hetse.
ober dos torbele mints iz gevorn bay mir a *tayve -
- zi hot getoygt oyfn geleger?
- kh'hob ir dos oykh geshport.
kh'hob gezamlt *koyekh oykh.
oyfn *oylem hashofl meynt men az oyb a *malbesh vert opgeribn, blaybt men naket *leoylem voed.
s'hot zikh oysgelozt dermit, az zi iz antlofn mit a shuster.
- ikh volt geton s'eygene.
- nokh ir hob ikh shoyn *moyre gehat tsu ton a *shidekh.
ver veyst? der anderer konen nokh onshmekn martsepanes.
kh'bin dergangen dertsu az kh'hob gekoyft baym beker altgebakn broyt vayl s'hot ongetrofn a halbe *prute velveler oyfn labn.
kh'hob mir di tseyn tsebrokhn.
azoy vi kh'bin arayn tsu mir in shtub, hob ikh oysgeton dem tuzlik un, zolst mir *moykhl zayn, di *takhtoynim tsu shporn s'getsayg.
kh'hob alts gezamlt, *afile shmektabak.
- vi azoy zamlt men shmektabak?
- az kh'hob getrofn emetsn shmekn tabak, hob ikh oysgeshtrekt tsvey finger tsum pushkele, genumen an *oykets.
ober onshtot im arayntsushtupn in di nozlekher, hob ikh im arayngeleygt in a shakhtl.
- a *sakh ongezamlt?
- tsvey zek.
- vi lang hot es gedoyert?
- iber fertsik yor.
- az ikh'l zayn a mansbil vel ikh mayn vayb nisht tsutseyln di groypn.
zi't zikh konen bay mir oysb[e]tn dos telerl fun himl.
ver s'iz eyn mol geven a *nekeyve veyst vi tsu shoynen dos vaybershe *min.
- az m'vet dir onton a *khoymer fun a mansbil, vestu fargesn ale vaybershe *kheshboynes.
- vos vilst du vern? - hot di *zoyne gefregt.
- ikh vil shoyn gornisht vern - hot der *kamtsn geentfert.
- m'kon dikh nokh makhn far a *nekeyve.
- monstalbn konen zey mikh makhn far a floy.
- *efsher vestu geboyrn vern a *neyfele.
- fun dayn moyl in gots oyern.
- ikh vil nokh farzukhn dem *tam fun zayn a mansbil.
- zey fregn dikh a *sakh vos du vilst.
m'hengt dir on a *guf un er past dir vi an arbes tsu der vant.
freg mikh, ikh bin shoyn do an altgezesener.
kh'valger mikh shoyn do arum draysik yor.
m'hot mir shoyn gegebn tsu sortirn layber.
s'firt zikh bay zey loyt a *goyrl, oder ver veyst vos.
zey grayzn oykh.
m'nemt a preydik fun a *nekeyve, un m'zetst im aroyf a mansbilshn kop.
anumlt hobn zey ongehongen a mansbil a por bristn fun an am.
s'trefn nokh andere *teusim.
vos meynstu iz an *androygenes?
s'kumt alts fun nisht ton keyn akht.
*Bagdiel iz foyl.
ven er volt nisht geven *Malbushiels a glid-shvesterkind, volt er shoyn lang gelegn in shmelts.
- vos iz mit got?
- zey gloybn den in got?
do in ershtn himl, zenen zey ale *apikorsim.
er darf ergets voynen in zibetn himl, ober folg mikh a gang.
do iz er nishto.
- ot kumt *Bagdiel!

  2

*Bagdiel hot zikh a shiber geton mitn rekhtn fligl in der linker lend.
- *kamtsn, du lesterst.
kh'hob dikh gehert.
kh'bin nisht toyb.
ven ikh gib iber *Malbushiel vos du host gebilt, git men dir a *guf fun a hunt.
mir zenen nisht keyn *apikorsim; ober az m'dreyt zikh do arum *tar"pat alofim yor un m'hert alts redn fun a *balebos vos keyner hot im nisht ongekukt, falt men arayn in *moykhin diktones.
far vos nidert er nisht a mol khapn a blik vos do tut zikh?
m'shikt *neshomes ahin, m'shikt *neshomes aher.
m'tut zey on azoyne layber, andere layber.
ets leygt aroyf ale shuldn oyf undz in der garderob.
ober vos konen mir ton, az yene vos shnaydn tsu di *gufim, konen nisht s'fakh?
zeltn az s'gerot zey a noz.
oder zi iz lang vi a *shoyfer oder kleyn vi a bebl.
zey shnaydn shoyn nez fun *Khonekhs tsaytn un hobn nokh alts nisht s'gelenk.
di lipn kumen aroys tsu din oder tsu grob.
*afile aza *eyver vi an oyer kumt bay zey aroys kapoyr.
der *malekh vos darf tsupasn *zivugim treft vi a blind ferd in grub arayn.
er port tsunoyf a helfant mit a moyz.
yeder fun aykh farlangt a tsirlekhn *guf, ober ven ir krigt shoyn a *guf a *heder, vos tut men mit im?
ir makht fun im *ashpe - ver mit zoyfn, ver mit tseloznkayt, ver mit foylkayt.
anumlt hobn mir tsugepast emetsn a *gufl oystsukushn.
a mol in a *yoyvl git zikh ayn a shtokh arbet.
ober dos oysgetsertlte *gufl hot gehat a kishke on a dno.
s'hot nayert gefresn.
s'iz tsurikgekumen on a shnit, on a form, a kupe fleysh - a migl ontsukukn.
kh'zog es kegn dem, *kamtsn; oyb du vest vayter lestern, vel ikh...

- kh'hob nisht gelestert, nisht gelestert.
vos iz mayn nayer *guf?
- er hot dem *simen: בגד כּפֿת רחץ עדש.
- vos iz dos?
- a *sores.
- far vos epes a *sores?
- far vos nisht?
er't dir pasn.
vest farshporn tsu bazorgn a vayb mit *parnose.
vider, emets zol dikh *mefarnes zayn, hostu nisht fardint.
- vosere *nisyoynes hot a *sores?
- gelt.
- kh'el zayn a *nogid?
- der grester *gvir in Pintshever *hekdesh.
- vos darf ikh *mesakn zayn?
- opgebn dem shmek tabak vos du host tsugenumen mit *gneyves das.
- vu vel ikh krign azoy fil tabak?
- dos iz dayn zorg! hey du, *zoynele!
- vos iz mayn *simen, ha?
- בקפֿצך בקצפֿך בצקדך גימל.
- vos iz dos?
- a *nekeyve.
- vider a *nekeyve?
- vider a *nekeyve.
- far vos nisht keyn mansbil, ha?
- freg mikh nisht.
ding dikh nisht mit mir.
ikh teyl di kvitlekh, nisht di *gufim.
dertsu feln manslayt.
zey hobn *kalye gemakht in varshtat akht un akhtsik mansbilshe mustern.
s'et hayyor zayn a geretenish oyf *nekeyves.
s'et tsunuts kumen oykh.
 s'halt derbay m'zol brekhn dem *kheyrem derabeynu Gershem.
yeder *shlimazl *kholemt fun a harem.
yeder shnayder-gezel shnaydt zikh oyf a *Shloyme hamelekh.
oyb du fregst mikh, iz beser tsu zayn a merzher vi a shtoysl.
- kh'volt eyn mol gevolt zayn a mansbil.
- male vos m'vil!
ikh volt gevolt zayn der shpoler zeyde un zitsn in *gan-eydn tsvishn *Bas-Sheve un *Avigayl.
onshtot dem shtey ikh zeks teg in der vokh un teyl kvitlekh oyf shmates.
m'dingt zikh mit mir vi kh'volt geven *Metatren.
kh'veys nisht vos s'tut zikh in andere himlen, nor bay undz in der garderob iz *toye-vavoye.
teyl mol bin ikh *mekane di shmoygers vos m'shikt arop oyf der erd.
dort hot men *nisyoynes.
vos hob ikh do?
m'redt oyf mir oys vos in der kort.
m'shpayzt mit zoyerer *levone-milkh.
dos bisl shternshtoyb vos kh'hob mir derdint, fargint men mir oykh nisht.
s'kumt oys loyt di beyze tsinger az ven *Malbushiel volt nisht geven mayn elter-mumes shtifbruder, volt ikh in gantsn nisht gehat keyn haft.
- *efsher konstu ton a *toyve?
- voser *toyve?
nem dayn kvitl un trog zikh op.
bist akhtsn yor geven a *khatsufe, itst vestu muzn zayn akhtsn yor a *tsnue.
- host shoyn gezen mayn *guf?
- gekhapt a blik.
- vi zet er oys?
- vi bald du darfst *mesakn zayn vos host *poygem geven, torstu nisht zayn keyn *yefe-fie.
- a *mieskayt, ha?
- nisht du vest glustn tsu di *zkhorim, nisht zey tsu dir.
m'hot dikh farzorgt mit nayn mestlekh *bushe.
- tsu vos di *bushe?
far an alter *bsule iz dos vi ongemostn.
- *gazlen, host a harts fun a toter!
- hob a gutn shlitvegs! ver bist du?
- Leybke *Ganev.
- לטטפֿם לפֿתּופֿף פּלתּובתך.
nu, Leybkele, mer vestu nisht *ganvenen.
itst veln andere *lakkhenen bay dir.
m'vet dir alts tsunemen: s'gelt, s'vayb, s'kishn untern kop.
vest dir makhn a gevoynhayt tsu haltn dem *nadn in shtivl.
vest geyn in shvitsbod un der beder vet ton dayne rekht.
azoy iz der *moyekh geboyt, az yeder eyner hot zayn *shigoen.
anumlt hot men do gebrakht a kortnshpiler vos hot gegebn s'vayb vize.
gekrogn hot er tsvey unters un tsvey nayntlekh.
r'hot gevolt yenem opshrekn, ober der *bal-dover hot gehat fir tayz.
r'hot im tsugenumen di *Terekhte, zi gehaltn fun *zoys-khanuke biz *shushn-Purim un zi opgeshikt mit a baykhl.
fun feferzukht hot der man zikh ongeton a *mayse un aropgeshlungen a kokhlefl.
- s'iz im arop in di gederem?
- geblibn shtekn in gorgl.
vos iz der *seykhl, ha?
nor gey zukh bay mentshelekh *seykhl.
di *malokhim zenen nisht kliger.
fun di *sheydim iz opgeredt.
ver bistu?
- *Khayim *Bal-agole.
- רצפּתּך קרצפֿתּ מכזלתּ ל’’ג.
vi bald host gehat a voyl vaybl un geshmuntst mit der *areylis, vos hot dir getoygt di *mayse-sdom?
- glat azoy.
- host nisht gevust az a ferd kon shtoysn?
- kh'hob fargesn.
- zey haltn untn in eyn fargesn.
s'iz den zeyer shuld?
fun ale *eyvrim iz dos shtikl gehirn vu s'ligt der *zikorn - s'ergste.
eyn zakh gedenken zey: *avles.
tsulib a veydl fun a hering zenen tsvey shvester geblibn *broygez zekhtsik yor.
ven di eltere hot zikh avekgepeklt, hot di yingere getantst oyf ir *keyver.
itst, *khayim, vestu aleyn zayn a ferd.
vest firn last fun Izhbitse keyn Krasnistav.
- m'hot nisht farrokhtn dem veg?
- dos eygene gemoyzekhts, nor a kapele tifer.
- oyb azoy, iz nishto keyn got.
- un az s'iz nishto, vet dir zayn gringer tsu shlepn?
ober mer vi dray yor vestu nisht dertsien.
der royter Zelig vet dikh farshmaysn.
- er lebt nokh, der merder?
- er vart oyf dir.
er hot mit dir a *kheshbn.
host im farkoyft a hinkedikn oger.
- s'iz shoyn a *mayse fun draysik yor.
m'hot mikh aleyn oykh bashvindlt.
a tsigayner.
- m'veyst.
do iz alts farshribn.
der tsigayner iz itst an oger un der oger - a tsigayner.
di baytsh iz nokh alts a baytsh un hot zibn knupn.
hey du, ver bist du?
- *Shifre di kekhin.
- לפֿפֿצץ בפּצפּוץ מפֿוצץ, נ’’ד.
m'tor nisht araynshpayen yenem in der grits, *afile ven yener shpayt dir in *partsef.
- vos vel ikh vern?
- a shpaykestl baym *balebos.
- kh'el visn az er shpayt in mir?
- alts veyst.
alts shpirt.
der shpayer aleyn hot gekrogn di shvindzukht.
er't oysshpayen s'letst reshtl lung un ir't do zayn beyde tsurik genoy tsu der yortsayt.
- tsuzamen?
- ets't *khasene hobn.
vest vern zayn fisbenkele in polish fun *gan-eydn.
- shoyn beser a nakhttop in *gehenem.
- narele, r'hot dikh lib gehat, der *bal-guf.
azoy iz der mentsh: vos er kon nisht krign, deroyf shpayt er.

*Bagdiel hot zikh fartrakht.
er hot a krats geton mitn fligl in elboygn.

- in himl iz den beser?
kh'shtey a gantsn tog mit dem naketn gehintekhts un her zeyere shtekhvertlekh.
andere *malokhim zingen op *shire un dermit zenen zey *yoytse.
andere zingen nisht, nor fonfen.
vos hekher di rang, alts knaper di mi.
er aleyn hot bashafn dos veltl in zeks kurtse vinterteg un zint demolt rut er.
a *svore az r'hot dos oykh nisht geton.
- heyst es, di velt iz a *kadmen? - hot der *khoyker gefregt.
- baym *kol-yokhl iz alts gemolt.