Mayses far yidishe kinder I-8: Pesele dem *rebns

Pesele dem *rebns

geshribn in yor 1903

  A

kurts-fraytik un *shabes-hagodl

azoy hot men zey gerufn.
im - derfar, vos er iz geven a kleynitshker un a kurtsinker, un zi - derfar, vos zi iz geven a hoykhe un a lange.
a hoykhe, a lange, nor a dine, a dare, a trukene - a *lulev!
az zi flegt im darfn zogn a *sod ("oy, bagrobn zol ikh dikh mit di kurtse fis"!), flegt zi muzn *mekhile zikh onboygn, aroplozn zikh mit etlekhe grad nideriker, aropnidern tsu im;
un er hot dos faynt gehat horkhn, flegt er zikh boygn;
flegt zi zikh darfn nokhboygn;
flegt zi zikh onboygn nideriker;
flegt zi muzn zikh boygn nideriker;
flegt er zikh onboygn nokh nideriker;
flegt zi muzn zikh onboygn nokh nideriker:
- oy, bagrobn zol ikh dikh mit di kurtse fis!...
mit eynem vort: zi iz im dergangen di yorn, un er hot geshvign.
un mir, *kheyder-yinglekh, *shkotsim, *kundeysim-akhberoyshim, hobn gehat di greste *nekome.
far vos?

derfar, vos er hot undz dergangen di yorn, gemutshet mit der *gmore, gebrokhn di beyner, geshmisn, geshmisn, geshmisn...
ir gedenkt dokh di *mayse vos in *peyrek: פּעם אַחת - eyn mol hot er derzen a kop fun a mentshn tut shvimen oyfn *yam, hot er zikh opgeshtelt un ongerufn tsu dem kop: [PO 2.7] על דאַטפֿתּ - derfar vos du host yenem dertrunken, hot men dikh dertrunken, un der *sof fun dayne treynker - zey veln oykh dertrunken vern"...
nor ikh ker zikh um tsurik tsum "kurts-fraytik" un "*shabes-hagodl".
er iz geven, vi ir shtoyst zikh shoyn on *mistome, undzer *rebe, un hot geheysn *reb *Zorekhl, un zi iz geven undzer *rebetsin, un hot geheysn *Zorekhelikhe.
er hot geknelt mit undz fun gants fri biz shpet in der nakht, gehakt holts, zikh ayngerisn dos gezunt, far etlekhe karbn a *zman, un zi hot gebakn blines mit latkes fun undzert vegn, retshaniklekh, babkelekh un korzhes oyf tsu farkoyfn.
tsi hot zi gehat derfun *parnose, - dos kon ikh aykh nit zogn;
nor az mir, *kheyder-yinglekh, *shkotsim, *kundeysim-akhberoyshim, hobn ir ongefayft in *kheshbn - dos bin ikh aykh *orev, vorem itlekher hot genumen oyf borg, un yeder fun undz hot gehat bay ir kredit biz a geviser "tsifer", un itlekhn hot zi gegloybt oyf *nemones.
me hot badarft hobn a harts fun a toter, me zol *Zorekhelikhen opnarn!
un ver hot nokh azoy gekent *Zorekhelikhe, vi ikh hob zi gekent?
az *besakh-hakl hob ikh bay ir gegesn kest, vorem ikh bin geven a dorfsyingl, hob ikh zikh ongezen, vi zi horevet nebekh, shteyt oyf far tog, ven got aleyn shloft nokh, nemt zikh tsu der bakdeyzhe oder tsu der multer, farkatshet di arbl un knet gants geshmak mit beyde lange dare trukene hent, un dos teyg makht tyakh-tyakh, un di multer krekhtst, un zi aleyn krekhtst, shtelt zikh op ale mol, tut a vish dem shveys mitn elnboygn fun untn aroyf un lozt aroys a tifn-tifn: "oy, *reboyne-shel-oylem-mame-zise-hartsike-getraye!"...
hert ir?
ikh hob gevust vos badayt ot der doziker "*reboyne-shel-oylem-mame-zise-hartsike-getraye" ot dos iz der *pshat fun dem: di mel iz genumen gevorn bay Gnese di mitnitshke oyf borg biz donershtog, un di *skhoyre vet zi tseteyln oyf borg, un got veyst, oyb es vet ir umkern zikh tsurik dos gelt biz donershtog, un Gnese di mitnitshke vet nisht shvaygn, Gnese di mitnitshke hot aleyn oykh genumen di mel biz donershtog, un az me zogt donershtog, badarf zayn donershtog, vorem a moyl iz nit keyn kholeve, un donershtog iz glat a guter tog, donershtog heyst shoyn *erev shabes, der tog vos me badarf onkumen tsum man nokh gelt, un az okh un vey iz dem "*shabes-hagodl", az er badarf zikh aroplozn tsum "kurts-fraytik" betn oyf *shabes, un az okh un vey iz dem "kurts-fraytik", az der "*shabes-hagodl" kumt im monen oyf *shabes - az okh un vey iz zey beydn!...
ot dos hot badayt der *rebetsins "*reboyne-shel-oylem-mame-zise-hartsike-getraye"...
un *efsher hot ir "*reboyne-shel-oylem-mame-zise-hartsike-getraye" gehat an ander *tam?
un *tsores hot zi gehat genug, nit tsu farzindikn!
ershtns, iz zi aleyn geven, *loy aleykhem, nisht keyn gezunte, flegt hustn shtilerheyt, az keyner zol nit zen;
tsveytns, hot zi gehat *yisurim fun Peselen, ir eltere tokhter, a meydl shoyn in di yorn, mit flam-fayerike hor un mit klayen oyfn *ponim, vos keyner vil zi nit nemen - vos vet zi oyszitsn?...
haynt "Bashefenish" - dos iz dokh gor an umglik!
"Bashefenish iz geven a hoyker, a farzeenish, on hent, on fis, on a tsung, on layb un lebn - az okh un vey tsu azelkhes, vos iz gor geborn gevorn, az okh un vey tsu azelkhes, vos lebt gor oyf der velt!...
nor mit "Bashefenish" veln mir zikh nokh bagegenen a mol, un mit Peselen veln mir zikh oykh in gikhn bakenen.
dervayle kern mir zikh um tsurik tsum "kurts-fraytik" un "*shabes-hagodl!.
a bitere *rakhmones iz geven nebekh oyf *Zorekhelikhen, az zi aleyn hot badarft reshtshinen, knetn, zetsn, bakn, brotn zikh baym oyvn, aleyn trogn vaser, aleyn brenen holts, umetum aleyn, nishto keyn hilf fun keynem!
fun vemen?
Zorekhl knelt, Pesele zitst un lernt glaykh mit ale kinder, zi iz dokh a voylkenevdike, a mansbilsher kop oyf ir, un "Bashefenish" zitst tsvishn oyvn in a vinkele, di fiselekh unter zikh, un vart biz me vet ir untertrogn epes, araynrukn in hentl arayn: "na, Bashefenishl, varg zikh!"...
ot dos, *a ponim, hot badayt der "oy, *reboyne-shel-oylem-mame-zise-hartsike-getraye"...
un *efsher iz dos gor gegangen deroyf, vos Pesele iz geven in gantsn oyf zayn zayt, oyfn foters *tsad heyst dos, un zey beyde, Pesele un *Zorekhl, zenen ir *tomed geven oyf kider-vider?
- dos tatele mitn tekhterl!
bagrobn zolt ir zikh beyde in eyn gribl!
Pesele hot lib gehat dem foter, un der foter hot lib gehat Peselen - dos iz geven a modne, a shtile libe.
keyner fun undz hot nit gehert, zey zoln zogn a mol eyner dem andern a gut vort.
aderabe, er flegt zikh mit ir shafn nit vi mit a tokhter, nor vi mit a dinst:
- her nor du!...
nor in di oygn hot men aroysgezen, az er hot zi lib, shtark lib, az er kon zikh on ir nit bageyn.
*efsher derfar, vos er hot gehat a beyz fintster lebn baym vayb?
un *efsher derfar, vos Pesele iz geven a gerotene, gehat oyf zikh a mansbilshn kop un gekont gut lernen?
un *efsher derfar, vos Pesele hot gevust dem tatns ale geng, getrofn ale mol vos er vil, untergetrogn im tsu der tsayt di yarmlke, dem kantshik, dos pushkele tabeke, oder a trunk vaser?
- dos tatele mitn tekhterl! - flegt zogn di *rebetsin. - er zol beser in zinen hobn a *shidekh tun mit ir, krign epes a *khosn fun irt vegn!...
der *rebe hot ir deroyf geentfert nor mit a zifts, vi eyner redt:
"krign epes a *khosn? gey krig, az se krigt zikh nit!"...
oyf altsding iz ober faran a tsayt.
yedes shtikl *skhoyre ligt zikh oys, biz se kumt der rekhter *koyne.
un s'iz nishto dos meydl oyf der velt, vos zol nit hobn ir *ziveg.
keyn yidisher monastir, veyst ir dokh, iz nit faran...
gekumen a tsayt oyf Peselen.
gekumen an "oyskhapenish" oyf ir.
azoy hot gezogt di *rebetsin.
nor in *emesn iz dos geven a basherte zakh.
un oyb ir vilt visn, iz dos geven a roman, an *emeser roman - shemt zikh nit, a roman mit a "farlibenish", mit a "farkokhenish", mit ale zibetsn zakhn, a roman mit ale pishtshevkes.
nor deroyf iz bay mir faran a bazunder *mayse.

  B

  avekgeforn

a hoykher, nor an ayngeboygener, a geshtuplt *ponim, nor gute groye oygn, a yungerman, nor mit groye hor - ot hot ir a portret fun Fayvl Korobeynik, oder, vi me hot im gerufn bay undz in *Kasrilevke, "Fayvl *Kol-boynik".
un gerufn hot men im "*Kol-boynik" nit umzist: bay im in der karobke hot zikh gefunen fun *kol-boy: knep un kneplekh, nodlen un nodl-teshlekh, nares un zayd un steynges un tashmelekh un fodem un bavelekh, yarmlkes un kleydlekh, un shtiklekh zeyf alerley sortn, un nokh a *sakh *minim *skhoyre, vos iz shver altsding zikh ongedenken un oysrekhenen oyfn kop.
a *yom-tev iz geven bay ale vayber un bay ale meydlekh, az me hot derhert, az Fayvl *Kol-boynik iz gekumen, un far undz, *kheyder-yinglekh, *shkotsim, *kundeysim-akhberoyshim, iz dos geven a tsveyendiker *yom-tev:
ershtns, iz Fayvl *Kol-boynik mit der karobke glat a *yom-tev, un tsveytns, vi bald Fayvl *Kol-boynik iz do, vet men farshporn lernen khotsh a por *sho, me vet zayn "fray".
far vos?
derfar, vayl der *rebe *reb *Zorekhl hot lib horkhn nayes, vos tut zikh oyf der velt, un ver veyst nokh azoy vos oyf der velt tut zikh, vi Fayvl *Kol-boynik, vos shpart on mit zayn krom *mi-ydeye vu, ale mayznlekher?
nayes hot Fayvl *Kol-boynik gebrakht tsu firn ale mol gantse pek, "*oytsres mit nayesn", un nisht azoy di nayes aleyn, vi dos dertseyln zayns.
ir veyst, vos ikh vel aykh zogn?
dertseyln nayes badarf men konen;
un Fayvl *Kol-boynik hot gekont dertseyln.
in zayn dertseyln iz gelegen a *min talant, a *koyekh hamoyshekh, vos hot tsugetsoygn un getsoygn zikh on an opshtel un on an oyfher, un eybik, dakht zikh, eybik volt ikh im gevolt horkhn, keyn mol nisht *nimes gevorn.
- vos hert zikh nayes, fregt ir?
oy, se hert zikh nit gut! - azoy flegt Fayvl *Kol-boynik onhoybn shitn un tsepakeven *beshas mayse di karobke un tseleygn zikh mit der krom. - nisht gut hert zikh mit undzere yidelekh, *akheynu bney yisroel!...
ot for ikh fun Zhitomir for ikh, dos heyst, nit fun Zhitomir - nit vayt fun Zhitomir, Tshirnev iz faran a shtetl, oyb ir hot gehert, Tshirnev...
iz dortn faran a *rov in Tshirnev, iz der doziker *rov der Tshirnever aleyn an undzeriker, a Malerosyer, fun Malerosye iz er - Malerosye iz nit Lite, in Malerosye iz nito azelkhe oreme layt, vi in dere Lite;
bay undz, az se makht zikh an oreman, iz er zikh an oreman, un bay aykh in der Lite an oreman, es zol aykh tsu keyn *kharpe nit zayn, iz take an oreman, vos an oreman heyst;
ikh hob azelkhe oreme layt, vi bay aykh in der Lite, nisht bagegnt in ergets nit, ikh bin shoyn oysgeforn a shtikl velt, ikh bin shoyn geven umetum, i in der Lite, i in Poyln, i in tif-Poyln, in Radom un in Lodz un in Varshe.
oy, Varshe!
lebn zol Varshe!
a tayere, a goldene shtot, ot dos Varshe!
un volvl, *bezil hazol!...
dort an onbaysn krigt ir far elf groshn, un nokh vos far a *min onbaysn, mit zemelekh fun gebaytlter mel, vos tsegeyen in moyl, vi a puter;
ikh volt, dakht mir, eybik gezesn in Varshe volt ikh, ven nit di shprakh zeyere vos iz shver tsu khapn, *makhmes zey redn modne un gikh-gikh, tsum meynstn, mit *pasekhn a *sakh un mit a *nign:
ay! vay! yakh zol azoy leybn!"...
un ale heysn bay zey dortn "*Itshmeyr", ale eyn nomen, nokh zeyern a gutn yidn *Itse-Meir, azoy vi in Barditshev heysn ale *Leyvi-Yitskhok, nokh *reb *Leyvi-Yitskhokn dem Barditshever *rov, vos iz geven a *shem-dover, vos nokh *ad-hayem dertseylt men zikh on fun im a *sakh sheyne *mayses;
lemoshl, me dertseylt az...
- *tomer volt shoyn geven genug *mayses? - shlogt im iber same in mitn *Zorekhelikhe di *rebetsin. - vos kost bay aykh a fertl tuts kneplekh vayse mit farhatevete lekhlekh?
un Fayvl *Kol-boynik falt nit arop bay zikh dermit, vos me hot im ibergehakt in mitn.
er bavayzt der *rebetsin alerley kneplekh, vayse un nit keyn vayse, mit farhatevete un nit keyn farhatevete lekhlekh, un redt vayter, er shit vi fun a zak, es gist zikh bay im, vi fun a fas, un es tsit zikh bay im on an opshtel, un on an oysloz, vi bay yenem fokusnik, vos tsit alerley steynges funem moyl, royte, grine, gele, bloye, un me veyst nit, ven lozt zikh oys bay im royte un ven hoybt zikh on grine, ven lozt zikh oys gele un ven hoybt zikh on bloye - es tsit zikh un tsit zikh steynges, es shemerirn in di oygn steynges, a gantser barg mit steynges on an ek steynges un steynges un steynges...
*vayehi hayoym, hot zikh getrofn a *mayse: Fayvl *Kol-boynik hot avekgerufn dem *rebn oyf a *sod un hot zikh *opgesoydet mit im akegn a *sho tsvey;
beshas mayse hot Fayvl zikh gevisht dem shtern mit a groyser royter fatsheyle - es hobn fun im gerunen taykhn shveys.
un der *rebe *reb *Zorekhl iz geven modne tsetrogn, shtark tseflokhtn un fartrakht, *kimat nit gehert vos me redt tsu im.
un az di *rebetsin iz gekumen funem mark, hot zi der *rebe avekgerufn oyf dem eygenem ort, vu er hot zikh *gesoydet mit Fayvlen, un es hot lang nisht gedoyert, hot zikh gelozt hern a geshrey:
"se kon nit zayn?!"...
un bald hot der *rebetsins *ponim zikh ongetsundn mit a modne fayerl, mit a *min shayn, vos mir hobn shoyn lang oyf ir *ponim azelkhes nit gezen.
- haynt loz ikh aykh fray, haynt lernt men nit! - hot undz der *rebe gegebn tsu visn un tselozt dem gantsn *kheyder, un nor ikh eyner, dem *rebes kestkind, bin geblibn, un der gantser *kheyder hot mir *mekane geven, vos ikh vel zayn derbay.
vos "derbay" - hot keyner nit gevust;
nor farshtanen hot men, az do muz epes zayn, a *simkhe oder azoy a *min zakh, vos s'iz *keday derbay tsu zayn.
un ikh bin derbay geven...
*koydem kol hot zikh di *rebetsin a khap geton:
- oy, a *make iz mir, nito keyn lekekh!
hot ir der *rebe geentfert:
- lemay, s'iz keyn bronfn oykh nito?
hot zikh arayngemisht Fayvl *Kol-boynik aleyn:
- dos nem ikh oyf zikh...
*bekitser, s'iz gevorn i lekekh, i bronfn, i farbaysn, un *teykef nokh *mayrev zenen zikh tsunoyfgekumen a *minyen yidn fun undzer *bes-medresh, un *besoykhem *reb *Moyshe-Shmuel der *khazn, *reb *Henekh der *soyfer un *reb *Oyzer der *shames, un me hot geshribn *tnoim:
ה’’ה החתן מוהר’’ר - azoy hot geleyent *reb *Henekh der *soyfer mit a *nign. - מוהר’’ר, מוהר’’ר...
do hot zikh *reb *Henekh der *soyfer opgeshtelt un a kuk geton oyfn *khosn.
מוהר’’ר שרגא פֿייביש געציל ברבֿ נח מרדכי ליב... עם הכּלה הבתולה מרת... מרת...
do hot zikh *reb *Henekh der *soyfer opgeshtelt un a kuk geton oyf der *kale.
מרת פּעסי לאה מייטע בת הרבֿ רב זרח נפֿתּלי צבֿי הירש...
מרת פּעסי לאה מייטע בת הרבֿ רב זרח נפֿתּלי צבֿי הירש... החתונה תּהיה למזל טובֿ, אם ירצה השם... אם ירצה השם...
do iz forgekumen a shtile stsene on verter, *dehayne: der *soyfer hot a kuk geton oyfn *rebn, der *rebe hot a kuk geton oyf der *rebetsin, di *rebetsin - oyfn *khosn, der *khosn - oyf der *kale, di *kale - oyfn *soyfer, der *soyfer - oyfn *rebn, der *rebe - vider oyf der *rebetsin, di *rebetsin - oyfn *khosn, der *khosn - oyf der *kale, di *kale - oyfn *soyfer, un azoy vayter...
dos, ven me zetst iber oyf verter in vos far a shprakh s'nit iz, volt oyskumen azoy:
der *soyfer tsum *rebn: nu? vos shvaygt ir?
ir zent dokh do der *mekhutn?
der *rebe tsu der *rebetsin: fun vanen zol ikh visn?
fregt bay ir...
di *rebetsin tsum *khosn: *khosn, vos shvaygst du?
say vi say ale *hetsoes oyf dayn kop...
der *khosn tsu der *kale: bay mir hot men *gepoyelt *afile morgn;
vos zogst du, Pesele?...
di *kale tsum *soyfer: fregt dem taten, khotsh ikh veys frier, az der tate vet heysn opleygn...
*bekitser, s'iz geblibn, azoy vi s'iz *erev-rosh-khoydesh, zol di *khasene zayn *khotsi-khoydesh, dos heyst, in a por vokhn arum, vorem vi nit vi - epes darf men dokh oyfneyen, epes darf men dokh tsugreytn...
un az me hot tsebrokhn dem teler un gezogt: "*mazl tov! *mazl tov!" - hob ikh bamerkt, az der *rebe *reb *Zorekhl iz gevorn toyt, vi ale toyte;
azoy vi der teler hot zikh tsebrokhn, azoy hot zikh bay im dos harts tsebrokhn oyf shtiklekh...
ikh hob aleyn gehert fun im, vi er hot a zog geton tsu *reb *Moyshe-Shmuel dem *khazn baym ershtn glezl bronfn, vos fun eyn kuk oyf dem iz er shoyn geven *begilufn:
- kumt a fremder yid un khapt oys dem koyletsh - vos? ver? vemen? okh-okh-okh!...
- et, - hot im opgeentfert *reb *Moyshe-Shmuel der *khazn, vos hot shoyn hekher a halb glezl bronfn opgetrunken un di tsung hot zikh im shoyn epes vi geplontet. - et, *meyle, be!
got zol gebn *nakhes fun der vaytn...
im yirtse hashem, *yeshues venekhomes oyfn *klal Yisroel!...
- ay, shoyn tsayt, shoyn tsayt!
shoyn lang tsayt! - hot untergehaltn *reb *Henekh der *soyfer, gekukt oyfn glezl un oyfn fleshl shtark diplomatish, *a ponim, zeyer gehat *kheyshek, me zol dos im ongisn nokh a mol...
- *omeyn! - hot zikh ongerufn *reb *Oyzer der *shames, vos vil nit visn fun keyn *shum *mayses, un hot ibergekert dos glezl on tseremonyes glaykh in moyl arayn.
un *khosn-kale zenen gezesn oybnon, eyns nebn dos andere gants noent, azoy noent, azoy fest, az ikh hob *beshum *oyfn nit gekont araynshtupn zikh tsvishn zey in mitn;
nor fun der vaytn hob ikh gants gut gezen, - ikh hob nisht keyn niderike *rie - az ir hant iz geven in zayn hant;
es hot ir geflamt dos *ponim;
di oygn hobn ir gebrent.
zi hot mit a mol bakumen *kheyn, gevorn sheyn, sheyn vi di velt!
vu zenen ahingekumen ire royte hor?
vu hobn zikh bahaltn ire klayen funem *ponim?
zi iz gevorn, zog ikh aykh, *mole kheyn!...
un nisht nor yenem oyfdernakht - di gantse tsayt, vos me hot zikh gegreyt tsu der *khasene, hot Pesele geshaynt vi di zun im *Tamez, gevorn fun tog tsu tog shener un shener.
nor dem tog fun der *khupe iz zi shoyn geven nit dos, *makhmes zi hot geveynt, shtark, shtark geveynt, gegosn, vi a berezene.
efsher hot ir dos harts gezogt, az zi vet nit makhn keyn groys glik mit ir oysderveyltn, mit ir bashertn?...
un *efsher hot ir bang geton der foter, vos blaybt aleyn, elnt vi a shteyn?...
nor oyb Peselen iz geven shver zikh tsu sheydn mit ir foter, iz dem foter geven toyznt mol shverer zikh sheydn mit zayn tokhter!
der *rebe *reb *Zorekhl hot nit geveynt, - vos iz er a yidene, er zol veynen?
der *rebe *reb *Zorekhl iz glat oysgegangen shtilerheyt, getsankt vi a likht.
az me hot gehaltn baym gezegenen zikh, iz forgekumen aza *min stsene: di peklekh - ir betgevant mit di *malbushim un zayn karobke mit *skhoyre - zenen shoyn geven ayngepakt in eynem un gelegn in vogn;
Fayvl *Kol-boynik iz geshtanen mit eyn fus oyf yener zayt shvel un gevart, az Pesele zol geyn krikhn in boyd arayn;
di *rebetsin iz geshtanen oysgetsoygn vi lang zi iz, tsunoyfgeleygt di hent oyfn hartsn, ongeshpart dem kop oyf tsvey finger un gekukt oyfn *rebn mit a modnem kuk, vi eyner redt:
"bagrobn zol ikh dikh mit dayne kurtse fis, vest zikh a mol gezegenen mit ir, tsi neyn?"...
der *rebe *reb *Zorekhl hot farshtanen, vos der kuk badayt, un hot a zog geton tsum eydem, tsu Fayvl *Kol-boynik, mit a *kol fun a shtsherebaten tepl:
- hm... nu... hm... veln mir zikh, heyst dos, onhoybn opgezegenen?
- zayt gezunt, shver! zayt gezunt, shviger!
- for gezunt! for gezunt!
- zay gezunt, mame... zay gezunt, tate!...
ot do hot zikh Pesele, an ongetonene, an ayngeviklte in tsvey shaln, mit a mol gegebn a ris, aroyfgefaln dem foter oyfn haldz mit a geveyn, mit a yomer, mit a geshrey:
- ta-te!... ziser, tayerer tate!...
vifl mentshn es zenen *beshas mayse geven in gas hobn ale geveynt: Pesele un der *rebe un di *rebetsin, un Fayvl *Kol-boynik, un ikh, un *reb Leyzer der *bal-agole, vos iz gezesn oyf der kelnye ongegreyt mit der baytsh, un zayne ale parshoynen, di vos in boyd un di vos poretsh akegn, un Dvose di *shameste, der *rebetsins a *shkheyne, a kranke nebekh, un Dvoses eltere tokhter Zlatke, a koltenevate gele moyd mit shvartse tseyn, vos hot gehaltn a kleyn kind oyf di hent, un Akulina di *goye, vos farshteyt itlekhs vort yidish, un Khlavne der shuster, vos iz gekumen opnemen far di shtivl farrikhtn un s'iz nit geven, un glat a yid, a vild-fremder gor, vos iz gegangen farbay, hot er derzen, me fort avek, un hot derhert, me veynt, hot er zikh opgeshtelt, geziftst shtilerheyt un oykh gevisht di oygn...
Leyzer hot a knak geton mit der baytsh: "pashol" - un di ferdlekh hobn gegebn a ris dem vogn, un di boyd iz mit a *rash avek-avek...
lang-lang zenen mir nokh geshtanen ale in droysn un gekukt ahin, vu di boyd iz farfaln gevorn, un nokh a *simen fun shtoyb iz geblibn shteyn in der luft, un a *reyekh hot zikh gelozt hern fun di ferd un fun di ongeshmirte reder.
- avekgeforn! - hot zikh ongerufn der vild-fremder yid, vos iz gegangen farbay, glaykh vi er hot undz do dertseylt epes a nayes, vos on im veyst men nit.
- avekgeforn! - hot im der *rebe *reb *Zorekhl geentfert, glaykh vi yener hot gevart oyf dem dozikn entfer.
- avekgeforn! - hobn mir ale a zog geton, glaykh vi mir voltn zikh do ongezogt eyns dos andere *mi-yedeye vos far a *bsure...