zibn gute yor


dos iz a geshikhte vos iz geshen in Turbin.
in Turbin iz geven a mol a treger, hot er geheysn *Tevye un iz geven a groyser oreman, eyn mol, donershtik, shteyt er azoy in mark, mit di poles farshartst untern shtrik oyf di lendn, un kukt oys, fun vanen es vet kumen zayn hilf, er zol fardinen epes oyf *shabes. un do shteyen di gevelbn arum un arum leydik. *eyn yoytse veeyn bo, men zet nisht, es zol emetser kumen *skhoyre koyfn, es zol zayn vos optsutrogn. heybt er, nebekh, oyf di oygn tsum himl mit a gebet, er zol, *kholile, keyn farshtertn *shabes nisht hobn, un zayn vayb *Serl mit di kinderlekh zoln, *khas-vesholem, nisht hungern um *shabes.
vi er iz azoy *mispalel, derfilt er, az emets git im a tsi far der pole. kukt er zikh um, zet er far zikh a daytshl, ongetun vi a shiser in vald, mit a feder oyfn kapelushl un a grinem oyflog oyfn shpentser. un dos daytshl zogt tsu im oyf reyn daytsh, vos mir zetsn do iber oyf *ivre-taytsh, mit di verter:
- her, *Tevye, dir iz bashert gevorn zibn gute yor, zibn yor fun *mazl un *hatslokhe, un *oytsres gelt. vendt zikh es ober in dir, ven du vilst hobn di gute yor. vilstu, - vet dir oyfshaynen dayn *mazl nokh dem hayntikn tog, un eyder es vet untergeyn di zun, vos shteyt dir ibern kop, vestu kenen opkoyfn gants Turbin mit der *svive, ober nokh zibn yor vestu tsurik vern an oreman, vi du bist geven, un vilstu, - vet di gute, gebentshte tsayt kumen ersht tsum *sof fun dayne yorn, un du vest avekgeyn fun der velt der grester *gvir.
gevezn iz es, vi es hot zikh aroysgevizn, *Elye hanovi, vos hot zikh, vi zayn shteyger iz, in a daytshl farshtelt. *Tevye ober, hot gemeynt, az es iz, *lehavdl elef alfey havdoles, a proster *kishef-makher, entfert er im:
- mayn lib daytshl, loz du mikh gemakh, vorem ikh bin, nisht far dir gedakht, a groyser *oni veevyen, ikh hob oyf *shabes nisht. un ikh hob dir nisht mit vos tsu batsoln far dayne *eytses mit dayn *tirkhe.
az dos daytshl ober hot im nisht opgelozt un *ibergekhazert im di verter eyn mol, tsvey mol un dray mol, iz es *Tevyen shoyn arayn in kop, entfert er im:
veystu vos, lib daytshl, oyb du meynst es erntst mit mir un bist nisht keyn *loyeg lerosh, un du fregst mikh *beemes, muz ikh dir zogn, az ikh bin mikh *noyheg, bay yeder zakh, vos kumt mir for, zikh an *eytse tsu haltn mit mayn vayb *Serl un on ir kon ikh dir keyn klore *tshuve nisht gebn.
zogt im dos daytshl, az es iz zeyer a gute zakh, zikh an *eytse tsu haltn mit der froy, un rot im, er zol zi geyn fregn, un er, dos daytshl heyst es, vet do shteyn un vartn oyf a *tshuve.
*Tevye kukt zikh nokh a mol um in ale zaytn, keyn fardinst zet er nisht, trakht er zikh, vos er kon do onvern, er vet aheymgeyn fregn. lozt er arop di poles un geyt aroys hinter der shtot vu er hot gevoynt, *kimat shoyn oyfn feld, in a leymen shtibl, *ibershmuesn zikh mit *Serl zayn vayb.
vi *Serl hot im derzen durkh der ofener tir (es iz zumer geven), iz zi im aroysgelofn antkegn mit groys *simkhe, zi hot gemeynt, az er brengt ir an *haskhole oyf *shabes, zogt er ir ober:
- neyn, *Serl, zayn liber nomen hot mir nokh keyn fardinst nisht bashert, derfar ober iz tsu mir gekumen a daytshl...
un er dertseylt ir azoy un azoy, *basher bekheyn, dos daytshl zogt, az es iz im bashert zibn gute yor, un es vendt zikh on im, ven di gute yor zoln kumen, atsind oder far der *ptire. fregt er bay ir an *eytse: ven?
trakht *Serl nisht lang un entfert im:
- gey, mayn liber man, un zog dem daytshl, az du vilst di zibn gute yor oyf der *rege!
- far vos *Serl? - fregt *Tevye farvundert, - nokh zibn yor, veln mir dokh vern tsurik oreme-layt, un dem *yoyred iz dokh erger, vi a prostn oreman?
farzorg nisht, mayn liber guter fraynt, di velt. dervayl nem, vos men git dir un zog: *borekh hashem yoym yoym! *bifrat, az men darf *kheyder-gelt far di kinder. men hot zey mir aheymgeshikt, ot ze, vi zey shpiln zikh in zamd.
dos iz genug geven, *Tevye zol tsurik loyfn tsum daytshl mit a klorer *tshuve, az er vil di zibn gute yor *tokh kedey diber.
zogt im dos daytshl:
rekhn nor iber, *Tevye, haynt bistu a mentsh mit *koyekh un konst fardinen, a mol mer, a mol veyniker... vos vet ober zayn shpeter, az du vest elter vern un vest zayn a *yoyred, un azoy fil *koyekh tsu der arbet vestu oykh nisht hobn -
entfert *Tevye:
- her, daytshl, mayn vayb *Serl vil bald. ershtns, zogt zi, *borekh hashem yoym yoym un heyst oyf shpeter nisht zorgn, un tsveytns, hot men undz di kinder fun *kheyder aheymgeshikt...
- oyb azoy - zogt im dos daytshl, - gey aheym, un eyder du vest kumen in shtub arayn, vestu zayn an *oysher!
vil er im fort iberfregn vegn nokh di zibn yor, iz im ober dervayl dos daytshl farshvundn gevorn.
geyt er, *Tevye, aheym. gevoynt, hobn mir shoyn gezogt, hot *Tevye hinter der shtot, *kimat oyfn frayen feld. kumt er tsu tsu der shtub, zet er, vi di kinder shpiln zikh hinter der shtub in zamd, geyt er tsu, derzet er, az zey sharn aroys fun a gribl nisht keyn zamd, nor reyn gold, take *zohev toher... farshteyt zikh, az mer hot men nisht gedarft, es hobn zikh shoyn ongehoybn di zibn yor, di zibn *mazldike yor...


di tsayt loyft ober fayl fun boygn un zibn yor geyen ariber geshvind. kumt nokh di zibn yor dos daytshl tsu *Tevyen, im ontsuzogn, az di zibn yor zenen ariber un az haynt farnakht vet *nelem vern dos gold in der erd. dos gold in shtub un *afile dos gold vos zey hobn gekont bahaltn bay laytn...
treft er *Tevyen, vi er shteyt in mitn mark, vi far zibn yor, mit di zelbike farshartste poles unter di lendn un kukt oys oyf a fardinst. zogt er im: her, *Tevye, di zibn yor zenen ariber!
entfert im *Tevye: gey zog mayn vayb *Serl, vayl dos *ashires iber di gantse zibn yor iz geven bay ir in der hant.
geyen zey beyde aroys hinter der shtot un kumen tsum zelbikn leymenem hayzl oyfn feld un trefn *Serlen far der tir. un zi iz oykh orem gekleydt vi a mol, nor ir *ponim shmeykhlt.
zogt ir dos daytshl mit di zelbike verter, az di zibn gute yor zenen avek.
entfert zi im, az zey hobn keyn gute yor nokh nisht ongehoybn tsu hobn, az zey hobn keyn mol nisht gehaltn dos gold far zeyer eygns, vayl, vos a mentsh fardint mit zayne tsen finger, dos iz zayns, un azoy *ashires, vos kumt on shveys un umgezukht, iz nor a *pikodn, vos zayn liber nomen lozt iber bay mentshn in di hent far oreme-layts vegn... zi hot nor fun gold oyf *skhar-limed genumen, dos iz gots *toyre, meg men far zayn *toyre mit zayn gold tsoln, mer nisht! un oyb zayn liber nomen hot fun haynt on a besern *bal-pikodn far zayn gold, *mekhe-teyse, zol er tsunemen un ibergebn an andern!
*Elye hanovi hot es oysgehert un iz *nelem gevorn. er hot es ibergegebn dem *bes-din shel mayle, un der *bes-din shel mayle hot *gepasknt, az es iz keyn beserer *bal-pikodn nisht faran, un di zibn yor hobn zikh nisht oysgelozt *kol-zman *Tevye un zayn vayb *Serl hobn gelebt.