1: Alik der mekhanik

*A[lef]

Alik der mekhanik

farshteyt zikh, az er iz a shnayder. un nisht nor a shnayder, nor a shnayderl, dos meynt, az er iz a kleynitshker mit kurtse fiselekh, mit kleynitshke hentelekh, mit a kleyn berdele. nor a *kol hot er *davke a gembe, a basove shtime. ale vundern zikh: vi kumt tsu aza kleyn yidele aza gedikhte basove shtime? nor *kashes fregn iz keyn kunts nisht. *lemay vi kumt tsu aza kleyn yidele, er zol arayngisn in zikh azoy fil bronfn, az es kumt *Simkhes-toyre?
ober take nor *Simkhes-toyre. a gants yor trinkt er nisht - nisht keyn bronfn, nisht keyn vayn. nisht *makhmes er halt nit funem bitern tropn, nor iber an ander *tam - er hot nisht. er iz nebekh a groyser oreman. me kon zogn, an *evyen. kinder, keyn *ayn-hore, a *sakh. un arbet - vos a yor, vos a yor vintsiker. an oyskhapenish zol kumen oyfn "gatovikh platyev"! zint es hot zikh geefnt in shtot der "gatovikh platyev", ayngezunken zol er vern, un s'iz gevorn a mode fartike kleyder, un nokh oyf oystsoln dertsu, hot Alik der mekhanik farloyrn eyntsikvayz ale zayne *bale-batim.
volt khotsh der "gatovikh platyev", a *mise-pohibel zol oyf im kumen, veln tsusharn a mol a shtikl arbet. iz vi lang krenkt er! *lemay zol a yid fardinen a shtikl broyt? amer, loz a *goy hobn *parnose. a *goy iz bilkher. khotsh *afile s'iz a fradrosike zakh. *meyle, az er halt a tsushnayder a *goy, iz khapt im Beni. a *goy a tsushnayder shnaydt oyf an ander fason. ober shtepekhts? farvarfekhts? unterneyekhts? deroyf muz men shoyn oykh kumen tsum *goy? an ek! aynneyen a knepl, tsustrigeven a bendl, oyspresn a kolner - dos kon shoyn oykh nisht a yid?
volt der "gatovikh platyev", der shlak zol im trefn, khotsh aleyn geven a *goy. iz neyn! *davke a yid, un nokh voser a yid! a *kosherer yid un heyst *reb Leyzer. er iz a gevezener *khayet, nor haynt iz er a *balebos, a *khoshev bay natshalstve, un fort ale zumer "zagranitse" un brengt fun dortn tsu firn ale yor naye modes mit naye zhurnaln. in shul zitst er oybnon. *alies koyft er zikh di fetste. *shidukhim tut er di shenste. az er iz geven a mol a shnayder, hot er shoyn lang fargesn. dem nomen *khayet kon er gor nisht hern. a "nash-brat" lozt er nisht oyf di oygn. traybt oremelayt mit shtekns. un got zet un shvaygt!
*aderabe, vos a yor, vert "Leyzer gatovikh platyev" raykher. tsu im tsutsutretn - darf men shoyn gor hobn a *zkhie: a glekl bay der tir!
a glik, vos s'iz khotsh faran eyn tog in yor azelkher, vos me kon demolt tsu im tsutretn on *zkhus-ovesn, on gleklekh, on klingenish. dos iz der tog fun *Simkhes-toyre.
shoyn in der fri, *beys andere yidn zenen nokh in shul, iz Alik der mekhanik, vi di gantse *khevre hulyakes, lang an opgedavnter, an oysgetrunkener un an ibergebisener. un me geyt shoyn arumgenumen ale mit a gezang iber di gasn, fun eyn *nogid tsum andern, gut *yom-tev betn. un tsum alem ershtn geyt men tsum nayem *nogid, "*reb Leyzer gatovikh platyev" (*lekoved *Simkhes-toyre hot men aropgenumen dos glekl fun tir). fun gants fri on shteyt tsugegreyt oyfn tish bronfn un bir un vayn a fleshl mit alerley farbaysekhtsn. *reb Leyzer aleyn geyt zey akegn mit a fartik shmeykhele un bet Alikn, er zol makhn *Kidesh. tut im Alik tsulib un makht dem breytn *yom-tevdikn Kidesh oyf zayn grober basover shtime, dreyt un tsiklt zikh *mayse *khazn, un di *khevre hulyakes entfert im mitn khor, vi zingerlekh dem *khazn:
- o-o-o-mey-n!
"Leyzer gatovikh platyev" kloybt *kloymersht *nakhes funem *Kidesh, un Leyzerikhe *kloymersht kvelt oykh, tsitert, me zol ir nisht fargisn dos tishtekh, nisht tsebrekhn a glezl, oder *kholile an ander shodn. un beyde shetsn zey zikh gliklekh, az zey dreyen zikh aroys fun Alikn on a skandal. vorem Alik der mekhanik, az er iz rekht untern glezl un vert gut farknakt, kon er dertseyln dem nayem *nogid *miese *mayses. er kon im onnemen far a hant un zogn im dem gantsn *posek gants eydl un farshtelt:
- her zhe oys, bruder gatovikh platyev! khotsh du bist di *kapore far a *goy, di *kapore megst du zayn far ale *goyim, un khotsh du host faynt a yidn erger vi a yid *khazer, nor azoy vi mir hobn haynt *yom-tev oyf der gantser velt, un azoy vi du host undz *mekhabed geven mit lekekh un bronfn, to lomir trinken *lekhayim, un lomir zikh vintsheven derlebn iberayor *Simkhes-toyre, un zayn di eygene yidn vos mir zenen, un lomir zikh tsekushn in di pisklekh, un loz di velt nisht visn, az du bist a *khayet *ben *khayet, un a parkh, un a *soyne-Yisroel, un a *ruekh in di *sonims tatns tatn arayn!
opgefartikt zikh mitn nayem *nogid, lozt zikh *khevre hulyakes mit a gezang tsu di iberike *negidim. dort vert der *Kidesh *ibergekhazert nokh a mol mitn zelbn parad un mitn khor. dertsu vert tsugezetst nokh a por shtilekh fun *yomim-neroim, vos Alik iz deroyf a groyser kintsler, un az ir vet im shtark betn, vet er aykh bavayzn, vi azoy an ershtling geyt tsu kind, un nokh azelkhe shtik, abi tsu *mesameyekh zayn dem *oylem, makhn im lebedik-freylekh, vorem s'iz *Simkhes-toyre - un *Simkhes-toyre darf men hulyen un hulyen.